Państwowy rezerwat historyczno-architektoniczny w Żółkwi ustanowiony został zgodnie z Rozporządzeniem Gabinetu Ministrów Ukrainy z dn. 10.08.1994 nr 546 „O Państwowym rezerwacie historyczno-architektonicznym w Żółkwi obwodu lwowskiego” w celu zachowania, badania i konserwacji szczególnie cennego zespołu zabytków architektury, historii, urbanistyki i przyrody w Żółkwi. Wstępne przepisy dotyczące Rezerwatu, wykaz obiektów, które wejdą w jego skład oraz opis granic Rezerwatu zatwierdzone były Rozporządzeniem Przewodniczącego Lwowskiej Rady Obwodowej z dn. 1 lutego 1995 r. nr 85. Właśnie z tą datą wiąże się początek funkcjonowania Rezerwatu.

Rezerwat jest państwową instytucją naukowo-badawczą i kulturalno-oświatową, której celem działalności jest badanie, ochrona, renowacja oraz wykorzystanie obiektów dziedzictwa historyczno-kulturowego miasta. Zasady działalności instytucji określone zostały w zmienionym Regulaminie zatwierdzonym przez Ministerstwo Kultury z dn. 07.05.2012 nr 451.